Πρότυπα για προστασία της αναπνοής – EN Standards
Τα Πρότυπα για προστασία της αναπνοής – EN Standards, καθορίζουν την πιστοποίηση των αντίστοιχων Μέσων Ατομικής Προστασίας. Αυτά τα Μέσα Ατομικής Προστασίας χρησιμεύουν στην προστασία του χρήστη από επικίνδυνες ουσίες που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα του χώρου εργασίας του με την μορφή στερεών ή υγρών αεροζόλ ή αερίων, αναθυμιάσεων ή ατμών.
Ο χρήστης του μέσου προστασίας των αναπνευστικών οδών αφενός θα πρέπει να γνωρίζει το είδος και την φύση των κινδύνων (σύνθεση και συγκέντρωση των τοξικών ουσιών) στην ατμόσφαιρα του χώρου όπου θα εργαστεί και αφετέρου την απόδοση και τα όρια του προστατευτικού μέσου. Είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος κατά τον οποίο θα πρέπει να διασφαλίζεται η προστασία καθώς και η σωματική φόρτιση (ρυθμός αναπνοής) του χρήστη ώστε να επιλεγεί η αναπνευστική συσκευή που θα έχει την προσαρμοσμένη αυτονομία.
Κάθε τοξική ουσία έχει ένα όριο συγκέντρωσης στον αέρα που δεν πρέπει να υπερβαίνεται χωρίς χρήση αναπνευστικής προστατευτικής συσκευής. Το όριο αυτό εκφραζόμενο σε mg/m3 ή ppm (μέρος ανά εκατομμύριο) ονομάζεται Μέση Τιμή Έκθεσης (ΜΤΕ) και είναι η μέση συγκέντρωση η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνεται κατά τη διάρκεια έκθεσης 8 ωρών.
Συνοπτικά, για να επιλεχθεί η κατάλληλη συσκευή αναπνευστικής προστασίας πρέπει να:
- Προσδιοριστεί ο τύπος του κινδύνου: σκόνες, καπνοί, κλπ.
- Προσδιοριστεί το τοξικό προϊόν.
- Εντοπιστεί και καταγραφεί η τοξικότητα (συγκέντρωση).
- Συγκριθεί με την Μέση Τιμή Έκθεσης ΤΕ/ΟΤΕ.
- Επιλεχθεί ο τύπος του φίλτρου (πχ. Ρ1, Ρ2, Ρ3).
Κατά την παραπάνω διαδικασία πρέπει να ληφθεί υπόψη το περιβάλλον στο οποίο γίνεται η εργασία (υγρασία, θερμοκρασία, κλπ).
Κατηγορίες και είδη Μέσων Ατομικής Προστασίας της αναπνοής
Τα Μέσα Ατομικής Προστασίας της αναπνοής διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
- Συσκευές με φίλτρα, οι οποίες εξαρτώνται από την ατμόσφαιρα του εργασιακού περιβάλλοντος (εξοπλισμός φιλτραρίσματος).
- Αναπνευστικές συσκευές, οι οποίες δεν εξαρτώνται από την ατμόσφαιρα του εργασιακού περιβάλλοντος (εξοπλισμός απομόνωσης).
Αυτές οι δύο κατηγορίες περιλαμβάνουν τρία βασικά είδη:
- Αναπνευστήρες με φίλτρο για τον καθαρισμό του εισπνεόμενου αέρα του άμεσου περιβάλλοντος από τα αιωρούμενα τοξικά αέρια ή τη σκόνη π.χ. μάσκες που καλύπτουν το μισό ή ολόκληρο το πρόσωπο και είναι εφοδιασμένες με μηχανικό ή χημικό φίλτρο. Μπορεί να είναι μιας χρήσης ή πολλών χρήσεων με δυνατότητα καθαρισμού ή αντικατάστασης του φίλτρου, όταν καταστραφεί ή λήξει ο χρόνος ισχύος του (προκειμένου για χημικό φίλτρο). Η εισρόφηση του αέρα μέσω φίλτρου, γίνεται συνήθως με φυσικό τρόπο κατά την εισπνοή του εργαζόμενου ή βοηθητικά μέσω ενσωματωμένων ανεμιστήρων. Οι αναπνευστικές μάσκες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν η συγκέντρωση του οξυγόνου στην ατμόσφαιρα είναι λιγότερη από 17%. Σε τέτοια περίπτωση επιλέγουμε ένα από τα παρακάτω είδη.
- Αυτοδύναμες αναπνευστικές συσκευές. Η ίδια η συσκευή παρέχει, με κατάλληλο εσωτερικό κύκλωμα, τον αέρα ή το οξυγόνο που χρειάζεται για την αναπνοή του εργαζομένου (π.χ. μάσκα προσώπου συνδεδεμένη με ατομική φιάλη οξυγόνου).
- Αναπνευστικές συσκευές με συνεχή παροχή καθαρού αέρα μέσω σωλήνα από το εξωτερικό περιβάλλον εκτός του μολυσμένου χώρου εργασίας (π.χ. σκάφανδρο με σωλήνα).
Βασικές προδιαγραφές και Πρότυπα για προστασία της αναπνοής – EN Standards, για τις αναπνευστικές μάσκες
Οι βασικές προδιαγραφές που αφορούν σε αναπνευστικές μάσκες παρουσιάζονται παρακάτω:
ΕΝ136: Μάσκες ολοκλήρου προσώπου
Περιλαμβάνει δοκιμές που αφορούν την αντίσταση στη θερμοκρασία, τα χτυπήματα, τη φωτιά, τη θερμική ακτινοβολία, την τριβή, τα προϊόντα καθαρισμού και απολύμανσης. Επιπλέον, περιλαμβάνει επιθεώρηση του οπτικού μέρους της μάσκας το οποίο πρέπει να αναγράφει το λογότυπο και πληροφορίες για τον κατασκευαστή.
ΕΝ140: Μάσκες μισού προσώπου και μάσκες ενός τετάρτου
Αφορά δοκιμές ανθεκτικότητας στα χτυπήματα, τα προϊόντα καθαρισμού και απολύμανσης, τη θερμοκρασία, τη φωτιά και την αναπνευστική αντίσταση.
ΕΝ141 / ΕΝ14387: Φίλτρα αερίων και μεικτά φίλτρα
Περιλαμβάνει εργαστηριακές δοκιμές για επιβεβαίωση της συμβατότητας, της ανθεκτικότητας στα χτυπήματα, τη θερμοκρασία, την υγρασία, τα διαβρωτικά περιβάλλοντα και την αντίσταση σε μηχανικούς και αναπνευστικούς κινδύνους.
ΕΝ143: Φίλτρα προστασίας από σωματίδια
Αναφέρεται στην ανθεκτικότητα στα χτυπήματα, τη θερμοκρασία, την υγρασία και τα διαβρωτικά περιβάλλοντα, καθώς επίσης και την αντίσταση σε μηχανικούς και αναπνευστικούς κινδύνους.
ΕΝ149: Μάσκες μισού προσώπου με φίλτρο
Περιλαμβάνει δοκιμές ανθεκτικότητας στα χτυπήματα, τα προϊόντα καθαρισμού και απολύμανσης, τη θερμοκρασία, τη φωτιά και την αντίσταση σε αναπνευστικούς κινδύνους.
ΕΝ405: Μάσκες μισού προσώπου με φίλτρο, εφοδιασμένες με βαλβίδες και φίλτρα αερίων ή μεικτά φίλτρα
Διασαφηνίζει τις δοκιμές με θέμα την ανθεκτικότητα στους χειρισμούς, τη χρήση, τα χτυπήματα, στη φωτιά και στην αντίσταση σε αναπνευστικούς κινδύνους.
Φίλτρα αερίων για μάσκες με αναλώσιμα
Α FILTER (χρωματική σήμανση: καφέ)
Για αέρια και αναθυμιάσεις οργανικών αερίων και ατμών με σημείο βρασμού >65 βαθμούς Κελσίου (διαλυτικά και υδρογονάνθρακες)
Παραδείγματα από συγκεκριμένους υδρογονάνθρακες: toluene, benzene, xylene, styrene, turpentine, cyclohexane, carbon tetrachloride, trichloroethylene. Μερικά διαλυτικά συχνά χρησιμοποιούνται σε μορφή μειγμάτων, για παράδειγμα διαλυτικά από benzene, mineral essence, mineral turpentine, white spirit, naptha solvent. Άλλες οργανικές ενώσεις: dimethylformamide, phenol, furfurylique alcohol, diacetone alcohol. Μερικά ακατέργαστα υλικά και πλαστικά πρόσθετα: για παράδειγμα phthalates, phenolic resin, epoxidic plastics and polychlorobiphenyls υπό την μορφή ισομερούς PCB.
B FILTER (χρωματική σήμανση: γκρι)
Για ανόργανα αέρια και ατμούς, εκτός από μονοξείδιο του άνθρακα
Για παράδειγμα: sulphide dioxide, chlorine, hydrogen sulphide (H2S), hydrogen cyanide (HCN), hydrochloric gas (HCI), cyanide compounds, phosphorous και phosphoric acid.
E FILTER (χρωματική σήμανση: κίτρινο)
Για διοξείδιο του θείου και ορισμένα καυστικά αέρια και ατμούς
Για παράδειγμα οργανικά οξέα, τοξικά οξέα και γενικώς αέρια οξέα, nitric acid, propionic acid, formic acid.
K FILTER (χρωματική σήμανση: πράσινο)
Για την αμμωνία και ορισμένα παράγωγα αμινών
Για παράδειγμα οργανικές αμίνες όπως methylamine, ethylamine, ethylenediamine, diethylamide.
Τα φίλτρα για αέρια και ατμούς των τύπων Α, Β, Ε, Κ χωρίζονται σε 3 κατηγορίες (πχ. Α2, Β1 κλπ.), ανάλογα με την δυνατότητα απορρόφησης:
Επίπεδα απορρόφησης των φίλτρων για αέρια και ατμούς
1: Φίλτρο μικρών δυνατοτήτων (συγκέντρωση μολυσματικού υλικού < από 0,1% ή 1000 ppm*)
2: Φίλτρο μεσαίων δυνατοτήτων (συγκέντρωση μολυσματικού υλικού < από 0,5% ή 5000 ppm*)
3: Φίλτρο υψηλών δυνατοτήτων (συγκέντρωση υλικού < από 0,1%)
*ppm: η επιμέρους συγκέντρωση ανά εκατομμύριο
Φίλτρα σωματιδίων για μάσκες με αναλώσιμα
Τα φίλτρα αυτά (P FILTER) έχουν ως χρωματική σήμανση το λευκό χρώμα και κατατάσσονται ως P1, P2 ή P3 ανάλογα με την δυνατότητα φιλτραρίσματος (χαμηλή, μεσαία, υψηλή).
Μορφές σωματιδίων
- Σκόνες: Στερεά σωματίδια που μεταφέρονται από τον αέρα και δημιουργούνται κατά την επεξεργασία πρώτων υλών, είτε ανόργανων είτε οργανικών. Μπορεί να συντίθενται από μέταλλα, άνθρακα, ξύλο ή διάφορες ίνες (αμίαντος, φάιμπεργκλας κλπ.)
- Αέρια με καπνό: μεταλλικά σωματίδια που δημιουργούνται από την εξάτμιση μετάλλου που κρυώνει και την οξείδωση όταν έρχεται σε επαφή με το οξυγόνο του αέρα. Αέρια με καπνό από οξείδιο του μολύβδου, για παράδειγμα, δημιουργούνται από το λιώσιμο του μολύβδου. Αντίστοιχα αέρια από σιδηρούχα οξείδια δημιουργούνται κατά την εργασία με κολλητήρι μετάλλου.
- Καπνοί: Λεπτά σωματίδια άνθρακα και αιθάλης που περιλαμβάνουν υγρά σταγονίδια.
- Ομίχλες: σταγονίδια που μεταφέρονται μέσω του αέρα, δημιουργημένα από έναν διαμοιρασμό στον άερα, υπό την μορφή λεπτών σωματιδίων. Παράδειγμα: ομίχλες από έλαια που προκαλούνται από τον μηχανικό χειρισμό μετάλλων, κατά την στιγμή κοπής ή ακονίσματος.
- Μικροοργανισμοί: για παράδειγμα βακτήρια, ιοί, σπόροι.
- Ραδιοενεργά σωματίδια που προκαλούνται από ραδιενέργεια.
Μεικτά φίλτρα για μάσκες με αναλώσιμα
Τα μεικτά φίλτρα προστατεύουν και από αέρια και αναθυμιάσεις και από σωματίδια. Καταρχάς, ο αέρας περνά από τα στοιχεία που φιλτράρουν τα σωματίδια κι έπειτα από εκείνα που απορροφούν αέρια. Το στοιχείο του φιλτραρίσματος σταματά τα σωματίδια που εξαπλώνονται όπως τα σταγονίδια μπογιάς. Ο ψεκασμός με υγρά απαιτεί την χρήση μεικτών φίλτρων.
Πρότυπα για προστασία της αναπνοής – EN Standards για άλλες κατηγορίες ΜΑΠ της αναπνοής
Υπάρχουν πολλά περισσότερα (πάνω από 20) Πρότυπα για προστασία της αναπνοής που αναφέρονται και στις κατηγορίες για αναπνευστικές συσκευές αυτόνομες ή με σωλήνες και σε ειδικές περιπτώσεις. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες εδώ.
Αναλυτικές προδιαγραφές για τις μάσκες και συσκευές με φίλτρο (SUP–AIR)
Μάσκες μισού προσώπου έναντι σωματιδίων (φιλτρόμασκες) – μίας χρήσης (ένδειξη NR= Not Reusable)
- Φτιάχνονται εξολοκλήρου ή κατά το κύριο μέρος από το υλικό φιλτραρίσματος.
- Μπορεί να κατασκευάζονται με ή χωρίς βαλβίδα εκπνοής.
- Καλύπτονται από το Πρότυπο EN149: 2001 + A1: 2009
- Κατατάσσονται ως FFP1, FFP2, FFP3 που δηλώνουν χαμηλή, μεσαία και μεγάλη απόδοση φιλτραρίσματος αντίστοιχα. Φέρουν την ένδειξη ‘SL’ αν προστατεύουν ταυτόχρονα από στερεά και υγρά σωματίδια, ‘VO’ όταν προστατεύουν από οργανικές οσμές και ‘GA’ αν προστατεύουν από όξινα αέρια.
Όλες οι μάσκες μισού προσώπου SUP–AIR μίας χρήσης που διαθέτει η Axion Cotton:
- Είναι πιστοποιημένες με το Πρότυπο ΕΝ149: 2001 + Α1: 2009.
- Έχουν ελεγχθεί για αλλεργίες.
- Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε περιβάλλον όπου η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι μικρότερη από 17% Vol.
Μάσκες ελέγχου δολομίτη (D) μισού προσώπου έναντι σωματιδίων – μίας χρήσης (ένδειξη NR= Not Reusable)
Πλεονεκτήματα
- Επιτυγχάνουν και στον προαιρετικό έλεγχο φραξίματος Dolomite (D) του Προτύπου EN149: 2001 για πιο άνετη αναπνοή.
- Χωρίς εκτεθειμένο μέταλλο εσωτερικά. Αποφεύγεται η επαφή του δέρματος με μέταλλο.
- Περιμετρικός σχεδιασμός που επιτρέπει την χρήση γυαλιών ή goggles και μειώνει το θόλωμα.
- Με προσχηματισμένο ‘μαξιλαράκι’ μύτης και υλικό μαλακού αφρού για την μύτη που διασφαλίζουν σχήμα ανάλογα με τον χρήστη και αυξάνουν την άνεση του.
- Με εσωτερική στρώση από μαλακό πολυπροπυλένιο (PP) που παρέχει πιο απαλή επαφή με το πρόσωπο.
- Με συνεχόμενο λάστιχο κεφαλής που προσαρμόζεται με το κούμπωμά του, το οποίο επιτρέπει το κρέμασμα της μάσκας από το λαιμό όταν δεν χρησιμοποιείται.
Επαναχρησιμοποιήσιμες μάσκες ολόκληρου προσώπου και μάσκες μισού προσώπου (ένδειξη R=Reusable) με (αναλώσιμα) φίλτρα
- Οι μάσκες πλήρους προσώπου καλύπτουν το μέτωπο, την μύτη, το στόμα και το πηγούνι κι έχουν ένα διαφανές τμήμα για την όραση. Τα χαρακτηριστικά τους περιγράφονται στο Ευρωπαϊκό πρότυπο EN136.
- Οι μάσκες μισού προσώπου καλύπτουν την μύτη, το στόμα και το πηγούνι και περιγράφονται στο Ευρωπαϊκό πρότυπο ΕΝ140.
- Για να φορεθεί μία μάσκα ολόκληρου ή μισού προσώπου, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι η επιφάνεια που έρχεται σε επαφή με το πρόσωπο είναι εντελώς συνεχής. Οι άνδρες θα πρέπει να είναι ξυρισμένοι σωστά και η οποιαδήποτε παρεμβολή από μαλλιά, γενειάδες, ή σκελετούς γυαλιών οράσεως θα πρέπει να αποφεύγεται (αλλιώς ο αναμενόμενος παράγοντας προστασίας θα μειωθεί).
Τα αναλώσιμα φίλτρα για τις μάσκες αυτές συμμορφώνονται με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα EN141 και EN14387 (αερίων και μεικτά φίλτρα) και ΕΝ143 (φίλτρα σωματιδίων) και επισημαίνονται με χρωματικούς κωδικούς και κλάσεις φιλτραρίσματος: 1= χαμηλή δυναμικότητα, 2=μεσαία δυναμικότητα, 3=υψηλή δυναμικότητα.
Οι μάσκες με φίλτρα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε περιβάλλον όπου η συγκέντρωση του οξυγόνου είναι μικρότερη από 17% Vol.
Γενικές συμβουλές για τα προστατευτικά μέσα της αναπνοής
Γενικά για τον αναπνευστικό προστατευτικό εξοπλισμό πρέπει να ισχύουν τα εξής:
- Τα συστατικά υλικά και τα λοιπά συστατικά αυτών των τύπων των Μέσων Ατομικής Προστασίας πρέπει να επιλέγονται, να σχεδιάζονται και να συνδυάζονται έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η λειτουργία και υγιεινή της αναπνοής του χρήστη κατά τη διάρκεια της χρήσης τους, υπό τις προβλεπόμενες συνθήκες χρήσης.
- Ο βαθμός στεγανότητας της προσωπίδας (μάσκας), η πίεση κατά την εισπνοή, καθώς και όσον αφορά στις διηθητικές συσκευές η ικανότητα καθαρισμού πρέπει να είναι τέτοιες, ώστε σε περίπτωση μολυσμένης ατμόσφαιρας η διείσδυση μολυσματικών ουσιών να είναι χαμηλή και να μη δημιουργεί κινδύνους στην υγεία του χρήστη.
- Για τις διηθητικές συσκευές ο κατασκευαστής πρέπει στο ενημερωτικό του σημείωμα να αναφέρει το χρονικό όριο αποθήκευσης του φίλτρου σε καινούρια κατάσταση όταν διατηρείται στην αρχική του συσκευασία.
- Να είναι κατά το δυνατό προσωπικός, δηλαδή να χρησιμοποιείται κάθε φορά από τον ίδιο τον εργαζόμενο.
- Να καθαρίζεται τουλάχιστον μια φορά την ημέρα, όταν φυσικά δεν είναι μιας χρήσης και να απολυμαίνεται τακτικά και οπωσδήποτε πριν δοθεί για χρήση σε άλλο εργαζόμενο.
- Να ελέγχεται και να συντηρείται σε συχνά διαστήματα και να αντικαθίσταται άμεσα, όταν διαπιστώνεται ότι δεν καλύπτει τις προϋποθέσεις ασφαλούς και αποτελεσματικής λειτουργίας.
- Να φυλάσσεται, όταν δεν χρησιμοποιείται, σε καθαρούς κλειστούς χώρους ή κλειστά δοχεία που πληρούν τους όρους υγιεινής.
Διαθέτουμε την απαραίτητη τεχνογνωσία σχετικά με τα Μέσα Ατομικής Προστασίας της αναπνοής για να σας βοηθήσουμε με την κατάλληλη επιλογή.
Αν έχετε κάποια απορία σχετικά με τα Πρότυπα για προστασία της αναπνοής – EN Standards ή χρειάζεστε την βοήθειά μας για να επιλέξετε σωστά, οι εξειδικευμένοι σύμβουλοί της Axion Cotton είναι στην διάθεσή σας. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας.
Πηγές:
Γενικά για τις αναπνευστικές συσκευές:
https://en.wikipedia.org/wiki/Respirator
Νομοθεσία και πληροφορίες για τα Πρότυπα για προστασία της αναπνοής – EN Standards (στα Ελληνικά):
http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/220A-94.pdf
http://www.elinyae.gr/el/lib_file_upload/TYPOP.1103193105796.pdf
Περισσότερες πηγές για τα Μέσα Ατομικής Προστασίας και ειδικότερα Πρότυπα για προστασία της αναπνοής – EN Standards (στα Αγγλικά):